Inland Empire (2006)

Bij de eerste keer Inland Empire was ik zo tureluurs dat ik, ondanks dat hij me erg goed beviel, geen score uit mijn mouw kon schudden. Gisteren herzien, en het wordt een 4,5*. Er valt nog steeds niet veel van te maken, naast wat fragmentarische verwijzingen. Maar wat een geweldige, drie uur lange sensatie is dit. Een opeenvolging van half samenhangende, stuk voor stuk geweldige scenes, nog nauwelijks van de ene verbazing bekomen heeft het verhaal alweer twee, drie sprongen gemaakt. Ongenietbaar omdat de lijn bijna onmogelijk te bepalen is? Ik kan me zo'n reactie best voorstellen. Aan een verstandelijke benadering van deze film is nauwelijks te beginnen, al zal ik zeker nog een paar pogingen wagen. Zo ongrijpbaar en tegelijkertijd verslavend als Rabbits is, is Inland Empire ook. Die laatste scene tijdens de aftiteling had wat mij betreft niet perfecter gekund: alles is hier mogelijk. En door dit schimmenspel weet Lynch rechtstreeks op mijn gevoel te werken.

Heerlijke film in de typische surrealistische stijl van Lynch, meer in het bijzonder het hard core surrealisme van Eraserhead. Salvador Dali zou het kunnen waarderen. Ja, er valt moeilijk een touw aan het verhaal vast te knopen, maar elke scene en elke minuut is op zichzelf zo intens en fascinerend, mede door het formidabele acteerwerk, en zo spannend door de film noir- of horror-invalshoek met daarbij vaste thema’s en verhaallijnen om je aan vast te klampen dat je geen coherent verhaal meer nodig hebt om drie uur lang aan de buis gekluisterd te zitten (en alles hangt zo met elkaar samen dat je achter blijft met het idee dat er evengoed een coherent verhaal in zit maar die scheppende constructie laat Lynch aan de kijker zelf over als die daar zin in heeft). Je wordt meegevoerd in een onderbewuste stroom van beelden en associaties, in een hallucinante (bad) trip zodat je net als de hoofdrolspeelster in de ene verbazing na de andere valt en niet meer weet of je droomt of wakker bent: de film gaf me een intense, onwerkelijke ervaring en ik kan me niet herinneren dat ik zo ooit dicht bij een LSD-ervaring ben gekomen zonder feitelijk LSD te nemen. PS. Ik was eerder enthousiast over Berberian Sound Studio (2012) en daar deed deze film me aan denken. Maar omdat Lynch eerder was met het idee van een acteur/actrice die de film zelf beleeft lijkt Berberian Sound Studio (2012) juist geïnspireerd op Inland Empire.

Ik lees hier wel heel vaak dat er geen touw aan vast te knopen is. Hoewel dit absoluut geen toegankelijke film is, heb ik de boodschap juist helder ontvangen. meer helder als in bijvoorbeeld Mulholland Drive of Lost Highway. Daarbij heb ik altijd het gevoel gehad dat ze kloppen, maar niet kloppen. Deze film klopte voor mij, na een uurtje kijken, helemaal. Het is overduidelijk dat deze film gaat over de geest versus het gevoel en vrouwelijk trauma. Het verliezen van je geest en gevoel en compleet stuk gaan om te zien, accepteren en te leren. Deze film zou zo een 3 jaar van mijn eigen leven kunnen zijn geweest. Vandaar dat ik het juist retegoed snap.. Dat het camerawerk zo is zoals het is, lijkt me vooral te komen omdat de film zich, in mijn optiek afspeelt in de jaren '90. Toen had iedereen zo'n "funniest home video" toestel in de kast liggen. Ik ben blij dat ik hem gezien heb. Ben ook blij dat iemand als David Lynch mijn eigen koorts heeft weten vast te leggen met akelige accuratie, maar ik hoef hem wel niet meer te zien...